Schilderen tijdens het interbellum
Tijdens het interbellum kozen een aantal kunstenaars opnieuw voor het realisme. In België en Nederland ontstonden toen het magisch realisme en de nieuwe zakelijkheid in de schilderkunst.
De Antwerpse Koningin Fabiolazaal belicht in de tentoonstelling 'Onwaar Echt' deze twee stromingen. Er hangen werken uit het Haagse Gemeentemuseum en het Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Verder zijn er prenten uit het Plantin-Moretus Prentenkabinet. Er zitten heel wat verrassende werken bij! Bovendien worden er enkele films uit het Brusselse filmmuseum Cinematek getoond. 'Onwaarschijnlijk Echt' kadert in een reeks tentoonstellingen over 'De Modernen'.
In België kwam het surrealisme tot bloei. In Nederland werd de term magisch realisme gebruikt om de schilderijen van Carel Willink, Pyke Koch en Raoul Hynckes te classificeren. De bezoekersgids merkt op dat Paul Delvaux een magisch realist zou genoemd zijn, mocht hij – zoals Raoul Hynckes tijdens de Eerste Wereldoorlog – in Nederland zijn terecht gekomen. Bij ons blijft hij natuurlijk geboekstaafd als surrealist. Tijdens de Tweede Wereldoorlog introduceerde Johan Daisne het magisch realisme in de Vlaamse literatuur. Snel kreeg hij navolging. Hubert Lampo zou zich immers tot een vurige magisch realistische auteur ontpoppen.
Tijdens het interbellum kozen een aantal kunstenaars opnieuw voor het realisme. In België en Nederland ontstonden toen het magisch realisme en de nieuwe zakelijkheid in de schilderkunst.
De Antwerpse Koningin Fabiolazaal belicht in de tentoonstelling 'Onwaar Echt' deze twee stromingen. Er hangen werken uit het Haagse Gemeentemuseum en het Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Verder zijn er prenten uit het Plantin-Moretus Prentenkabinet. Er zitten heel wat verrassende werken bij! Bovendien worden er enkele films uit het Brusselse filmmuseum Cinematek getoond. 'Onwaarschijnlijk Echt' kadert in een reeks tentoonstellingen over 'De Modernen'.
In België kwam het surrealisme tot bloei. In Nederland werd de term magisch realisme gebruikt om de schilderijen van Carel Willink, Pyke Koch en Raoul Hynckes te classificeren. De bezoekersgids merkt op dat Paul Delvaux een magisch realist zou genoemd zijn, mocht hij – zoals Raoul Hynckes tijdens de Eerste Wereldoorlog – in Nederland zijn terecht gekomen. Bij ons blijft hij natuurlijk geboekstaafd als surrealist. Tijdens de Tweede Wereldoorlog introduceerde Johan Daisne het magisch realisme in de Vlaamse literatuur. Snel kreeg hij navolging. Hubert Lampo zou zich immers tot een vurige magisch realistische auteur ontpoppen.
Magisch realisme versus surrealisme
Het Gemeentemuseum Den Haag gaf dertig werken van Nederlanders Charley Toorop, dochter van Jan Toorop, Pyke Koch en Carel Willink in bruikleen. Pyke Koch constateerde: “De Zuidelijke en de Noordelijke Nederlanden zijn, naar het mij voorkomt, de plek waar (…) een betrekkelijk uniek element in de schilderkunst zich heeft weten door te zetten, wat wordt aangeduid met de term 'magisch realisme'”. Hij verklaart: “Het magisch realisme bedient zich van voorstellingen die wel mogelijk, maar niet waarschijnlijk zijn; het surrealisme daarentegen van onmogelijke, onbestaande of onbestaanbare situaties.” Hij rekent Paul Delvaux tot het magisch realisme. Ook binnen het oeuvre van René Magritte ziet hij een sectie magisch realisme.
Carel Willink typeert het unheimliche van de stroming: “Het is de confrontatie met de nooit geruststellende, nooit geheel kenbare verschijningswereld (…) een wereld , vreemd en afschuwelijker in haar hooghartig geslotenheid dan de benauwdste angstdroom (...) Dat vervreemdingseffect, die lugubere sfeer, die komen er vanzelf in. Onbewust. Dat gebeurt gewoon door combineren der dingen.”
Ons land is door Gustave van de Woestijne, Henry Van Straten – hij illustreerde 'Lijmen' en 'Het Been' van Willem Elsschot -, Raoul Heynkes en George Creten vertegenwoordigd. Daarenboven hangt er telkens één schilderij van Paul Delvaux en van René Magritte.
Naast kunstenaars uit de Lage landen zijn ook Gino Severini met 'Twee Hansworsten' en Georg Grosz met 'De Schrijver Walther Mehring' op de tentoonstelling aanwezig.
Het Gemeentemuseum Den Haag gaf dertig werken van Nederlanders Charley Toorop, dochter van Jan Toorop, Pyke Koch en Carel Willink in bruikleen. Pyke Koch constateerde: “De Zuidelijke en de Noordelijke Nederlanden zijn, naar het mij voorkomt, de plek waar (…) een betrekkelijk uniek element in de schilderkunst zich heeft weten door te zetten, wat wordt aangeduid met de term 'magisch realisme'”. Hij verklaart: “Het magisch realisme bedient zich van voorstellingen die wel mogelijk, maar niet waarschijnlijk zijn; het surrealisme daarentegen van onmogelijke, onbestaande of onbestaanbare situaties.” Hij rekent Paul Delvaux tot het magisch realisme. Ook binnen het oeuvre van René Magritte ziet hij een sectie magisch realisme.
Carel Willink typeert het unheimliche van de stroming: “Het is de confrontatie met de nooit geruststellende, nooit geheel kenbare verschijningswereld (…) een wereld , vreemd en afschuwelijker in haar hooghartig geslotenheid dan de benauwdste angstdroom (...) Dat vervreemdingseffect, die lugubere sfeer, die komen er vanzelf in. Onbewust. Dat gebeurt gewoon door combineren der dingen.”
Ons land is door Gustave van de Woestijne, Henry Van Straten – hij illustreerde 'Lijmen' en 'Het Been' van Willem Elsschot -, Raoul Heynkes en George Creten vertegenwoordigd. Daarenboven hangt er telkens één schilderij van Paul Delvaux en van René Magritte.
Naast kunstenaars uit de Lage landen zijn ook Gino Severini met 'Twee Hansworsten' en Georg Grosz met 'De Schrijver Walther Mehring' op de tentoonstelling aanwezig.
Ondertussen in de cinema
Enkele films uit het filmmuseum Cinematek maken duidelijk dat ook regisseurs volop voor het experiment kozen. Tegelijkertijd schetsen ze het tijdsbeeld. Van Oostendenaar Henry Storck en Nederlander Joris Ivens ziet de bezoeker het sociale drama 'Misère au Borinage'. Deze documentaire was jarenlang in België en Nederland verboden. Er is ook de experimentele film 'Combat de Boxe' van Charles Dekeukeleire en Henry Storcks avant-gardische 'Pour Vos Beaux Yeux', geïnspireerd door 'Un Chien Andalou' van Luis Buñuel.
De Modernen
'Onwaarschijnlijk Echt' is al de zesde tentoonstelling van de expositiereeks 'De Modernen'. Tijdens de renovatie van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten op het Zuid, put het museum uit zijn collectie 19de en 20ste eeuwse kunst van vijfduizend stuks, die in de Fabiolazaal in tijdelijke tentoonstellingen getoond worden. De marathon opende met 'Topstukken Uit Het Koninklijk Museum' van april 2011 tot januari 2012. Daarna volgde 'Kunst Uit Nederland' , 'Constant Permeke', 'Avant-Garde' en 'Duo's Van Museum & Provincie'. De reeks tentoonstellingen in de Fabiolazaal zullen nog een tijdje voortgaan, want het vernieuwde museum heropent pas in 2017.
'Onwaarschijnlijk Echt' is een aanrader voor de liefhebber van fantastiek. Tegelijk leert de bezoeker een wat onderbelicht kunstpatrimonium kennen.
Enkele films uit het filmmuseum Cinematek maken duidelijk dat ook regisseurs volop voor het experiment kozen. Tegelijkertijd schetsen ze het tijdsbeeld. Van Oostendenaar Henry Storck en Nederlander Joris Ivens ziet de bezoeker het sociale drama 'Misère au Borinage'. Deze documentaire was jarenlang in België en Nederland verboden. Er is ook de experimentele film 'Combat de Boxe' van Charles Dekeukeleire en Henry Storcks avant-gardische 'Pour Vos Beaux Yeux', geïnspireerd door 'Un Chien Andalou' van Luis Buñuel.
De Modernen
'Onwaarschijnlijk Echt' is al de zesde tentoonstelling van de expositiereeks 'De Modernen'. Tijdens de renovatie van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten op het Zuid, put het museum uit zijn collectie 19de en 20ste eeuwse kunst van vijfduizend stuks, die in de Fabiolazaal in tijdelijke tentoonstellingen getoond worden. De marathon opende met 'Topstukken Uit Het Koninklijk Museum' van april 2011 tot januari 2012. Daarna volgde 'Kunst Uit Nederland' , 'Constant Permeke', 'Avant-Garde' en 'Duo's Van Museum & Provincie'. De reeks tentoonstellingen in de Fabiolazaal zullen nog een tijdje voortgaan, want het vernieuwde museum heropent pas in 2017.
'Onwaarschijnlijk Echt' is een aanrader voor de liefhebber van fantastiek. Tegelijk leert de bezoeker een wat onderbelicht kunstpatrimonium kennen.
ONWAARSCHIJNLIJK ECHT
MAGISCH REALISME EN NIEUWE ZAKELIJKHEID
10 mei – 31 augustus 2014
Koningin Fabiolazaal, Jezusstraat 28, Antwerpen
meer info:
www.kmska.be
www.provant.be
MAGISCH REALISME EN NIEUWE ZAKELIJKHEID
10 mei – 31 augustus 2014
Koningin Fabiolazaal, Jezusstraat 28, Antwerpen
meer info:
www.kmska.be
www.provant.be