Burgerwetenschap
Hoewel het verschijnsel al veel langer bestaat, is “burgerwetenschap” of “citizen science” de laatste jaren dankzij internet, de sociale media en draagbare computers, tablets en smartphones in een stroomversnelling gekomen. Met burgerwetenschap bedoelt men de participatie van burgers - dus geen beroepswetenschappers - aan het wetenschapsbedrijf. Het grote publiek wordt uitgenodigd om vlinders in de tuin te tellen, om vogels te spotten, om geluidsoverlast in kaart te brengen, om astronomische objecten te classificeren, de verspreiding van ziektes bij te houden, … De deelnemers zorgen voor een schat aan meetgegevens, die vervolgens meestal door een of ander wetenschappelijk instituut verwerkt worden.
In het Verenigd Koninkrijk is de citizen science beweging al sterk uitgebouwd. Veelal werken de deelnemers er rond ecologische problemen. De ‘Open Air Laboratories’, ‘Opal’, schakelden al meer dan 650.000 mensen in om de gezondheid van bomen, de biodiversiteit, de luchtpollutie,… te meten.
Oprichting ECSA
Tijdens de ‘Europese Groene Week 2013’ in Brussel werd op donderdagavond 6 juni de ‘European Citizen Science Association’, de ‘ECSA’, boven het doopvont gehouden. Thuisbasis wordt de Engelse universiteit Imperial College London. Hier is ook ‘Opal’ gehuisvest zijn. Directrice Linda Davies van ‘Opal’ zal trouwens de ECSA leiden.
Vanzelfsprekend moet niemand wachten op een initiatief van de overheid. Dergelijke groepen ontstaan via communities op internet of daar waar gelijkgezindten samen komen en zich rond een gezamenlijk project engageren. Een overkoepelende beweging kan eventueel logistieke steun geven, fondsen inzamelen en subsidies toekennen. De belangrijkste taak is de verschillende partners met elkaar in contact te brengen. De ‘ECSA’ wil burgers, scholieren en professionele wetenschappers uit heel Europa samen brengen.
De organisatoren van de ‘ECSA’ zijn heel ambitieus. Ze hopen op vijf jaar tijd maar liefst vijf miljoen Europeanen voor burgerwetenschap te mobiliseren.
Hoewel het verschijnsel al veel langer bestaat, is “burgerwetenschap” of “citizen science” de laatste jaren dankzij internet, de sociale media en draagbare computers, tablets en smartphones in een stroomversnelling gekomen. Met burgerwetenschap bedoelt men de participatie van burgers - dus geen beroepswetenschappers - aan het wetenschapsbedrijf. Het grote publiek wordt uitgenodigd om vlinders in de tuin te tellen, om vogels te spotten, om geluidsoverlast in kaart te brengen, om astronomische objecten te classificeren, de verspreiding van ziektes bij te houden, … De deelnemers zorgen voor een schat aan meetgegevens, die vervolgens meestal door een of ander wetenschappelijk instituut verwerkt worden.
In het Verenigd Koninkrijk is de citizen science beweging al sterk uitgebouwd. Veelal werken de deelnemers er rond ecologische problemen. De ‘Open Air Laboratories’, ‘Opal’, schakelden al meer dan 650.000 mensen in om de gezondheid van bomen, de biodiversiteit, de luchtpollutie,… te meten.
Oprichting ECSA
Tijdens de ‘Europese Groene Week 2013’ in Brussel werd op donderdagavond 6 juni de ‘European Citizen Science Association’, de ‘ECSA’, boven het doopvont gehouden. Thuisbasis wordt de Engelse universiteit Imperial College London. Hier is ook ‘Opal’ gehuisvest zijn. Directrice Linda Davies van ‘Opal’ zal trouwens de ECSA leiden.
Vanzelfsprekend moet niemand wachten op een initiatief van de overheid. Dergelijke groepen ontstaan via communities op internet of daar waar gelijkgezindten samen komen en zich rond een gezamenlijk project engageren. Een overkoepelende beweging kan eventueel logistieke steun geven, fondsen inzamelen en subsidies toekennen. De belangrijkste taak is de verschillende partners met elkaar in contact te brengen. De ‘ECSA’ wil burgers, scholieren en professionele wetenschappers uit heel Europa samen brengen.
De organisatoren van de ‘ECSA’ zijn heel ambitieus. Ze hopen op vijf jaar tijd maar liefst vijf miljoen Europeanen voor burgerwetenschap te mobiliseren.
Burgerwetenschap in actie
Dr. David Jones van ‘Opal’ nodigde het publiek uit om even te proeven van citizen science. ‘Opal’ verspreidt in Engeland een pakket om aardwormen te spotten. Het pakket bevat onder andere een kaart met afbeeldingen en beschrijvingen van dertien soorten wormen die frequent in Groot-Brittannië voorkomen. Dr. Jones deelde bovendien twintig doosjes uit met erin een levende worm. Het publiek moest aan de hand van de kaart het beestje identificeren. Dat lukte lang niet iedereen en er werden heel wat fouten gemaakt. Maar wanneer duizenden of zelfs tienduizenden vrijwilligers meewerken, levert dit toch heel wat bruikbare gegevens op. Bij veel projecten – maar niet allemaal – staat de databank met gegevens open voor het grote publiek.
Een tiental projecten stelden zich in Brussel voor. ‘Geo-wiki’ uit Oostenrijk bundelt geografische informatie. Een ‘LIFE Nature Project’ in Andalusië beschermt de lynx in het Iberische schiereiland. ‘EveryAware’ uit Italië meet de luchtkwaliteit met sensoren die door het Vlaamse ‘VITO’ ontwikkeld worden. Het ‘Finnish Environment Institute’ onderzoekt de kwaliteit van de Finse meren. En natuurlijk konden we kennis maken met meerdere projecten van ‘Opal’.
Iedereen beroemd!
Vorig jaar vertelde de Nederlandse Hanny Van Arkel op de ‘Space Night’ in Oostende over haar werk voor ‘Galactic Zoo’. Ook dat is een voorbeeld van burgerwetenschap. Amateurs bekijken astronomische beelden en classificeren sterrenstelsels. De Nederlandse schooljuf ontdekte daarbij een onbekend object. Sindsdien heet haar ontdekking “Het Voorwerp van Hanny”. Dit type onderzoek levert dus af en toe onverwachte ontdekkingen op.
De resultaten zijn niet altijd zo spectaculair. Vaak beperkt de bijdrage van de burger zich tot het ingeven van enkele gegevens. Wie deelneemt aan de jaarlijkse ‘Grote Griepmeting in Nederland en Vlaanderen’ moet eenmaal per week een online formulier invullen. Vanuit je zetel stip je aan of je al dan niet griepsymptomen voelt.
Dr. David Jones van ‘Opal’ nodigde het publiek uit om even te proeven van citizen science. ‘Opal’ verspreidt in Engeland een pakket om aardwormen te spotten. Het pakket bevat onder andere een kaart met afbeeldingen en beschrijvingen van dertien soorten wormen die frequent in Groot-Brittannië voorkomen. Dr. Jones deelde bovendien twintig doosjes uit met erin een levende worm. Het publiek moest aan de hand van de kaart het beestje identificeren. Dat lukte lang niet iedereen en er werden heel wat fouten gemaakt. Maar wanneer duizenden of zelfs tienduizenden vrijwilligers meewerken, levert dit toch heel wat bruikbare gegevens op. Bij veel projecten – maar niet allemaal – staat de databank met gegevens open voor het grote publiek.
Een tiental projecten stelden zich in Brussel voor. ‘Geo-wiki’ uit Oostenrijk bundelt geografische informatie. Een ‘LIFE Nature Project’ in Andalusië beschermt de lynx in het Iberische schiereiland. ‘EveryAware’ uit Italië meet de luchtkwaliteit met sensoren die door het Vlaamse ‘VITO’ ontwikkeld worden. Het ‘Finnish Environment Institute’ onderzoekt de kwaliteit van de Finse meren. En natuurlijk konden we kennis maken met meerdere projecten van ‘Opal’.
Iedereen beroemd!
Vorig jaar vertelde de Nederlandse Hanny Van Arkel op de ‘Space Night’ in Oostende over haar werk voor ‘Galactic Zoo’. Ook dat is een voorbeeld van burgerwetenschap. Amateurs bekijken astronomische beelden en classificeren sterrenstelsels. De Nederlandse schooljuf ontdekte daarbij een onbekend object. Sindsdien heet haar ontdekking “Het Voorwerp van Hanny”. Dit type onderzoek levert dus af en toe onverwachte ontdekkingen op.
De resultaten zijn niet altijd zo spectaculair. Vaak beperkt de bijdrage van de burger zich tot het ingeven van enkele gegevens. Wie deelneemt aan de jaarlijkse ‘Grote Griepmeting in Nederland en Vlaanderen’ moet eenmaal per week een online formulier invullen. Vanuit je zetel stip je aan of je al dan niet griepsymptomen voelt.
EUROPEAN GREEN WEEK 2013
4 - 7 juni 2013
Barastraat 175, 1070 Brussel
European Citizen Science Association
www3.imperial.ac.uk/opal/europeancitizenscience
Literatuur
Tweddle, J.C., Robinson, L.D., Pocock, M.J. en Roy, H.E. Guide to citizen science: developing, implementing and evaluating citizen science to study biodiversity and the environment in the UK. Online: www.ukeof.org.uk
Meer info:
greenweek2013.eu
opalexplorenature.org
www.galaxyzoo.org
www.degrotegriepmeting.nl
4 - 7 juni 2013
Barastraat 175, 1070 Brussel
European Citizen Science Association
www3.imperial.ac.uk/opal/europeancitizenscience
Literatuur
Tweddle, J.C., Robinson, L.D., Pocock, M.J. en Roy, H.E. Guide to citizen science: developing, implementing and evaluating citizen science to study biodiversity and the environment in the UK. Online: www.ukeof.org.uk
Meer info:
greenweek2013.eu
opalexplorenature.org
www.galaxyzoo.org
www.degrotegriepmeting.nl