Zij zijn in de Astro Event Group, AEG, verenigd. In het verleden organiseerde AEG al succesrijke ruimtevaart- en astronomiebeurzen. Vorig jaar startte de vereniging met een nieuw initiatief: de Space Night. In 2011 stond de eerste Space Night in het teken van ruimtevaart. Editie 2012 richtte de schijnwerpers op sterrenkunde. Tijdens een avondvullend programma in het stadhuis van Oostende komen twee, drie sprekers aan het woord en worden er astronomische films getoond. Leden en niet-leden van AEG zijn welkom.
Galactic Zoo Sterrenkunde is een wetenschap waarin ook amateurs een rol spelen. Het verhaal van de Nederlandse juf Hanny Van Arkel uit Heerlen bewijst dit. Toen ze haar ontdekking deed, was ze onderwijzeres. Ondertussen geeft ze les biologie. Ze speelt al jaren gitaar en is dol op de muziek van Queen. |
Gitarist Brian May van de rockgroep Queen is ook nog eens astrofysicus. Op zijn blog riep hij ooit op: “Leg die eeuwige sudoku nu eens aan de kant en werk mee aan ‘Galactic Zoo’”.’ Galactic Zoo’ is een internetproject om het grote publiek sterrenstelsels te laten klasseren. Je hoeft helemaal geen wetenschappelijke achtergrond te hebben.
Astronoom Kevin Schawinski wilde blauwe elliptische sterrenstelsels bestuderen. Daarvoor moest hij duizenden en duizenden astronomische foto’s bekijken en de stelsels classificeren als elliptisch of spiraalvormig. Dit kostte zoveel tijd, dat hij besefte deze karwei onmogelijk alleen te kunnen klaren. Zijn collega Chris Lintott stelde daarom voor om de internetwereld ter hulp te roepen. De site van Galactic Zoo met foto’s ging in de zomer 2007 online. Nu zijn het vrijwilligers die de foto’s bekijken en aangeven of een sterrenstelsel elliptisch of spiraalvormig is. Hanny’s Voorwerp Hanny Van Arkel vond een blauw voorwerp met een vreemde vorm, dat haar bleef intrigeren. Wat kon het zijn? Op het forum van’ Galactic Zoo’ spraken haar collega’s al snel over “Hanny’s Voorwerp”. Deze naam heeft sinds 2008 de internationale sterrenkundige wereld veroverd en is nu ook in Engelstalige middens gemeengoed. |
Ook Amerikaanse astronomen spreken van “Voorwerp” en denken dat dit Nederlandse woord wel iets heel vreemds moet betekenen.
De Hubble Space Telescope nam het object ondertussen in vizier in januari 2011. Er verschenen ook al meerdere wetenschappelijke artikelen over haar ontdekking. Hanny Van Arkel wordt dan telkens mee als coauteur vermeld.
Bijkomend onderzoek wees inmiddels uit dat het voorwerp niet blauw, maar groen is. Voor de geïnteresseerden: Het Voorwerp is een reflectienevel van zestien duizend graden Celsius op zeshonderd vijftig miljoen lichtjaren in het sterrenbeeld Kleine Leeuw. Het Voorwerp heeft nog lang niet al zijn geheimen prijsgegeven. Ondertussen werden ook kleinere versies gevonden: ‘Hanny’s Voorwerpjes’.
Vijf jaar na haar ontdekking is Hanny ambassadrice van ‘Galactic Zoo’ geworden. Nu trekt ze de wereld rond om lezingen te geven over haar ontdekking en over ‘Citizen Science’, waarvan ‘Galactic Zoo’ een onderdeel is.
ESO 50 jaar
De Europese Zuidelijke Sterrenwacht, de ESO, bestaat dit jaar vijftig jaar. De ESO is een zeer geslaagd voorbeeld van samenwerking tussen Europese wetenschappers. Vijfentwintig posters in de onthaalruimte van het stadhuis van Oostende vertelden de geschiedenis van de organisatie. Op 5 oktober 1962 werd het verdrag in Parijs door zes landen, waaronder België, getekend. Vandaag telt de ESO vijftien lidstaten en een aantal geassocieerde landen. De ESO startte in 1965 met de bouw van een sterrenwacht in La Silla in Chili. Tegenwoordig staat er een hele batterij telescopen.
Philip Corneille, lid van AEG, schreef mee aan twee boeken die ter gelegenheid van deze vijftigste verjaardag verschenen: ‘The Jewel On The Mountaintop’ en ‘Europe To The Stars 1962 – 2012’. Hij besprak ze in het kort en liet enkele van de vele, prachtige foto’s zien.
Vervolgens kreeg professor Christoffel Waelkens van de KULeuven het woord. Hij werkte een tijd lang aan de Chileense sterrenwacht in La Silla. De professor nam de tien grootste prestaties van de ESO onder de loep. Als absoluut hoogtepunt beschouwt hij de waarneming van het zwarte gat in het centrum van ons melkwegstelsel. Ook heel belangrijk is de ontdekking van exoplaneten rond Alfa Centauri B. Hij voorspelt dat de Zwitser Michel Mayor, die in 1995 de eerste exoplaneet ontdekte, vroeg of laat wel de Nobelprijs Fysica zal krijgen.
Als West-Vlaming moest hij ons vergasten op de wetenswaardigheid dat niet de Chinezen, maar Gervinus, een monnik uit Oudenburg, de eerste waarneming van de supernova in 1054 deed. De Krabnevel is het restant van deze supernova.
Professor Waelkens besloot met een blik op de E-ELT, de European Extreme Large Telescope, die in 2022 de grootste telescoop ter wereld zal worden. Ook dit apparaat wordt in Chili opgesteld.
De Hubble Space Telescope nam het object ondertussen in vizier in januari 2011. Er verschenen ook al meerdere wetenschappelijke artikelen over haar ontdekking. Hanny Van Arkel wordt dan telkens mee als coauteur vermeld.
Bijkomend onderzoek wees inmiddels uit dat het voorwerp niet blauw, maar groen is. Voor de geïnteresseerden: Het Voorwerp is een reflectienevel van zestien duizend graden Celsius op zeshonderd vijftig miljoen lichtjaren in het sterrenbeeld Kleine Leeuw. Het Voorwerp heeft nog lang niet al zijn geheimen prijsgegeven. Ondertussen werden ook kleinere versies gevonden: ‘Hanny’s Voorwerpjes’.
Vijf jaar na haar ontdekking is Hanny ambassadrice van ‘Galactic Zoo’ geworden. Nu trekt ze de wereld rond om lezingen te geven over haar ontdekking en over ‘Citizen Science’, waarvan ‘Galactic Zoo’ een onderdeel is.
ESO 50 jaar
De Europese Zuidelijke Sterrenwacht, de ESO, bestaat dit jaar vijftig jaar. De ESO is een zeer geslaagd voorbeeld van samenwerking tussen Europese wetenschappers. Vijfentwintig posters in de onthaalruimte van het stadhuis van Oostende vertelden de geschiedenis van de organisatie. Op 5 oktober 1962 werd het verdrag in Parijs door zes landen, waaronder België, getekend. Vandaag telt de ESO vijftien lidstaten en een aantal geassocieerde landen. De ESO startte in 1965 met de bouw van een sterrenwacht in La Silla in Chili. Tegenwoordig staat er een hele batterij telescopen.
Philip Corneille, lid van AEG, schreef mee aan twee boeken die ter gelegenheid van deze vijftigste verjaardag verschenen: ‘The Jewel On The Mountaintop’ en ‘Europe To The Stars 1962 – 2012’. Hij besprak ze in het kort en liet enkele van de vele, prachtige foto’s zien.
Vervolgens kreeg professor Christoffel Waelkens van de KULeuven het woord. Hij werkte een tijd lang aan de Chileense sterrenwacht in La Silla. De professor nam de tien grootste prestaties van de ESO onder de loep. Als absoluut hoogtepunt beschouwt hij de waarneming van het zwarte gat in het centrum van ons melkwegstelsel. Ook heel belangrijk is de ontdekking van exoplaneten rond Alfa Centauri B. Hij voorspelt dat de Zwitser Michel Mayor, die in 1995 de eerste exoplaneet ontdekte, vroeg of laat wel de Nobelprijs Fysica zal krijgen.
Als West-Vlaming moest hij ons vergasten op de wetenswaardigheid dat niet de Chinezen, maar Gervinus, een monnik uit Oudenburg, de eerste waarneming van de supernova in 1054 deed. De Krabnevel is het restant van deze supernova.
Professor Waelkens besloot met een blik op de E-ELT, de European Extreme Large Telescope, die in 2022 de grootste telescoop ter wereld zal worden. Ook dit apparaat wordt in Chili opgesteld.
De tien wetenschappelijke hoogtepunten uit vijftig jaar ESO
De sterren van onze melkweg draaien rond een supermassief zwart gat in het centrum van de melkweg
De uitdijing van het heelal versnelt. Deze ontdekking was goed voor de Nobelprijs Fysica in 2011
Het eerste beeld van een exoplaneet
Gammaflitsen. Het verband met supernova’s en het botsen van neutronensterren
Het meten van de kosmische temperatuur
De oudste ster in de melkweg
Flares van het supermassieve zwarte gat in het centrum van de melkweg
De rechtstreekse meting van de spectra en atmosfeer van exoplaneten
Het rijkste planetenstelsel. Dit stelsel bevat minstens vijf planeten.
Het waarnemen van de bewegingen van sterren in onze melkweg.
SPACE NIGHT 2012
27 oktober 2012 Stadhuis, Oostende Gratis |